Informacja z działalności GBP za lata 2006-2010

Informacja z działalności Gminnej Biblioteki Publicznej w Nowej Wsi Wielkiej za lata 2006-2010

Odwoływanie się do tradycji i osiągnięć dziedzictwa kulturowego oraz ochrony przeszłości, jako podstawy w budowaniu wzajemnych relacji, porozumienia i szacunku od dawna znajduje odzwierciedlenie w tematyce różnych opracowań. W związku ze zbliżającym się zakończeniem kadencji samorządowej lat 2006 – 2010 Gminna Biblioteka Publiczna w Nowej Wsi Wielkiej chciałaby przedstawić swoją cząstkę.
Biblioteki publiczne w Polsce to instytucje z wieloletnią tradycją i prawnie usankcjonowanym zakresem zadań. Są instytucjami samorządowymi: ich powołanie, organizowanie i finansowanie należy do zadań własnych samorządu. Biblioteki, tak, jak inne instytucje użyteczności społecznej, zmieniają się tak, jak zmienia się ich otoczenie, dostosowując się do potrzeb i oczekiwań odbiorców.

Pojawiają się przed nami coraz to nowe wyzwania, gdyż biblioteki wyposażone w nowe media i narzędzia elektroniczne stają się coraz ważniejszą instytucją w życiu społeczności lokalnej.
Gminna Biblioteka Publiczna istnieje już ponad 65 lat; w Nowej Wsi Wielkiej od 1955 r. a Filia w Brzozie od 1958 r. i przez te wszystkie lata stara się aktywnie uczestniczyć w życiu naszej „ małej ojczyzny”.

Tradycyjne pojmowanie roli biblioteki, jako instytucji służącej wypożyczaniu książek w wersji papierowej powoli odchodzi do lamusa – biblioteki, chcąc nadążyć za zachodzącymi w szybkim tempie zmianami, muszą rozszerzyć swoje działania statutowe i poszerzyć ofertę edukacyjną kierowaną do lokalnej społeczności.

Biblioteki – poprzez dostęp do swoich zbiorów umożliwiają czytelnikom korzystanie z wielu źródeł –tradycyjny księgozbiór, ale także Internet, który daje jeszcze większe możliwości, jest środkiem, bez którego trudno dzisiaj funkcjonować w świecie wiedzy. Rola bibliotek jest nie do przecenienia. To one w XXI wieku uczestniczą w budowaniu społeczeństwa wiedzy. Pojęcie to dotyczy wszystkich grup wiekowych. Motywacja do zdobywania wiedzy w każdym wieku jest inna; od konieczności do przyjemności.
 

Biblioteki gminne w znacznej większości nie posiadają odpowiednich środków do realizacji działań poza podstawowe zadania statutowe.
Biblioteka gminna powinna być wyposażona w odpowiednią infrastrukturę techniczną.
Biblioteka gminna pełni funkcję komunikacyjną i zapewnia dostęp do nowoczesnego warsztatu informacyjnego.
W XXI wieku stawia się na społeczeństwo ludzi młodych, dynamicznych, radzących sobie z wyzwaniami współczesności. Jednocześnie wzrasta odsetek ludzi starszych, które ukończyły 60 lat i ich czas aktywności zawodowej się skończył. Nowe technologie informacyjne wkroczyły do wszystkich stref naszego życia i przynajmniej w części powodują wykluczenie seniorów z tej formy pozyskiwania informacji i wiedzy.

Oczywiście książka przestała dziś być jedynym medium, z którego korzystają użytkownicy biblioteki, jednakże bezpośredni kontakt bibliotekarz - czytelnik będzie coraz bardziej potrzebny, choć jego formy mogą być coraz luźniej związane z tradycyjną książką.
Bibliotekarze w kontakcie z czytelnikami wykazują życzliwość i gotowość pomocy w doborze lektury, informacji i sposobu korzystania z nowych mediów.

Najważniejsze zmiany zachodzące w działalności bibliotek publicznych:
- struktura czytelników – zmienia się ich liczba, skład społeczny, ale także określenie osób, które do bibliotek przychodzą: czytelnik, użytkownik, klient, gracz,
- sposób korzystania z usług biblioteki – obok ofert tradycyjnej pojawiają się usługi niestandardowe, nowej generacji – usługi elektroniczne, możliwość korzystania z Internetu, możliwość korzystania z biblioteki bez fizycznego jej odwiedzania,
- zasobności – wielkość i struktura zbiorów, nowych nośników treści,
- wyposażenia technologicznego i infrastruktury – komputeryzacja,
-kompetencja bibliotekarzy – obok kwalifikacji bibliotekarskich od bibliotekarzy oczekuje się, np. kompetencji teleinformatycznych, znajomości programów, umiejętności zarządzania informacjami.


Gminna Biblioteka Publiczna w Nowej Wsi Wielkiej przechodziła tak, jak wiele innych bibliotek zmiany i zawirowania, wychodziła z nich obronną ręką i służyła czytelnikom, chroniąc zbiory, w których jest zamknięta tradycja i kultura narodu, regionu, miasta, gminy.
Odwiecznym problemem naszej placówki jest własny lokal. Biblioteka przenosiła swoje zbiory kilka razy.
Od 2001 roku biblioteka mieści się w budynku przedszkola Stokrotka, a filia biblioteczna w Brzozie od 2004 r. w budynku Gimnazjum.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, instytucje i placówki upowszechniania kultury, a tym samym biblioteki istniejące w dniu wejścia w życie, dla których organizatorem były organy samorządowe podlegały z urzędu wpisowi do rejestru instytucji kultury w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Wszystkie istniejące w tym czasie biblioteki powinny zostać wpisane do rejestru instytucji kultury i tym samym nabyć osobowość prawną. Było to, więc obowiązkiem organizatora, czyli gminy by dopełnić tej formalności.
Poprzednie władze samorządowe od 1996 roku nie podejmowały mimo problemów z pozyskiwaniem dotacji, problemami z finansowaniem placówki - decyzji o przekształceniu biblioteki w instytucję kultury.


W dniu 20 lutego 2007 roku Wójt Gminy podjął decyzję w sprawie przekształcenia GBP w instytucję Kultury – uchwała i zmiany w statucie zostały przeprowadzone na Sesji Rady Gminy w dniu 27 kwietnia 2007 roku. W dniu 8 czerwca Biblioteka została wpisana do Rejestru Instytucji Kultury i po załatwieniu pozostałych formalności (Urząd Statystyczny i Urząd Skarbowy) z dniem 1 lipca 2007 roku działa, jako instytucja kultury. To obecny samorząd zadecydował o zmianie statusu. Wiązało się to ze zwiększeniem zatrudnienia o 1 i 1/4 etatu; młodszy bibliotekarz i Główny Księgowy.


W 2006 roku po przeszło 40 latach pracy na zasłużoną emeryturę przeszła Pani Teresa Janowicz. Jej miejsce zajęła Pani Danuta Malanowska.

Kadrę biblioteczną od momentu powołania instytucji kultury stanowią:
Dyrektor GBP
Główny Księgowy
Bibliotekarz w Filii w Brzozie
Młodszy bibliotekarz w GBP w Nowej Wsi Wielkiej


Sytuacja finansowa od 2007 roku znacznie się polepszyła, kiedy to obecny Wójt i Radni zaczęli dostrzegać ważną rolę, jaką nasza biblioteka pełni w lokalnym środowisku i jej aktywne włączanie się w życie kulturalne i społeczne regionu.


W ostatnich latach biblioteka znacznie się rozwinęła i unowocześniła – zarówno GBP jak i też filia w Brzozie mają dobrą sytuację lokalową, pomieszczenia są duże, estetyczne i przytulne. GBP w NWW zajmuje lokal w budynku Przedszkola samorządowego Stokrotka o pow.
85 m2, są to trzy pomieszczenia, w których znajduje się czytelnia, czytelnia internetowa i wypożyczalnia.
Filia w Brzozie znajduje się w budynku Gimnazjum – jedno pomieszczenie o powierzchni 80 m2 – wypożyczalnia, czytelnia i 3 stanowiska komputerowe dla czytelników.

Z własnych środków dokonaliśmy remontu i wymiany starej instalacji elektrycznej, zakupiliśmy nowe biurka i regały, co zdecydowanie poprawiło wizerunek biblioteki. W 2008 roku przeprowadziliśmy kapitalny remont łazienki w GBP za kwotę 5.541,- a w 2009 roku remont instalacji elektrycznej – 5.000,- i malowanie pomieszczeń – 4,500,-
I w ten prosty sposób biblioteka stała się miejscem przyjaznym dla czytelników i użytkowników. Ładny, estetyczny wygląd, panująca atmosfera życzliwości i otwartości wobec czytelników zachęca ich do częstego odwiedzania naszych placówek i korzystania z ich zasobów.


Środki na biblioteki były, są i będą nieadekwatne do ich potrzeb. Pieniędzy brakuje przede wszystkim na szeroko rozumianą infrastrukturę, i to zarówno tą lokalową, jak i sprzęt i wyposażenie. Organizatorzy bibliotek wymagają od bibliotekarzy, aby ich placówki spełniały warunki, które pozwolą nazywać je bibliotekami XXI wieku. Jednak bez należytego wsparcia finansowego i polepszenia warunków pracy bibliotekarzy jest to niemożliwe do zrealizowania- przykładem jest Certyfikat Biblioteka + przyznawany przez Instytut Książki i Bibliotekę Narodową. Żeby otrzymać w/w certyfikat trzeba spełniać określone  kryteria; między innymi - powierzchnia biblioteki głównej powinna wynosić min. 150 m2, mieć dostęp dla osób niepełnosprawnych, 20 tytułów prasy, zbiory obcojęzyczne i informatyk zatrudniony w bibliotece. Niewiele jest jednak pozabudżetowych źródeł finansowych, z których biblioteki mogą skorzystać, aby poprawić warunki infrastrukturalne. Programy RPO proponują wiele, jednakże przy natłoku codziennej pracy bibliotekarze nie są w stanie stworzyć całej aplikacji; wniosek o dofinansowanie, studium wykonalności i załączniki – decyzje o warunkach zabudowy, wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, czy też pozwolenie na budowę. Na rynku jest wiele firm zajmujących się tworzeniem wniosków i zbieraniem niezbędnych informacji – niestety są to drogie usługi.

Budżet Gminnej Biblioteki Publicznej w latach 2006 – 2010 kształtował się następująco:

Stopniowo uzupełnialiśmy braki w księgozbiorze między innymi dzięki dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego; Program Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Literatura i Czytelnictwo Priorytet 2: Zakup nowości wydawniczych dla bibliotek i dotacji celowej ze Starostwa Powiatowego – „Doposażenie publicznych bibliotek samorządowych i szkolnych”.


Kwota dotacji podlegała znacznym wahaniom, ale lata 2007 – 2008 pozwalały żywić nadzieję, że utrzyma się na mniej więcej stałym poziomie. Jak widać – mam na myśli rok 2009 i 2010 – stało się inaczej?

W ramach dotacji z programów i dotacji od organizatora w czasie trwania kadencji zakupiliśmy:

Zakupiliśmy komputery i inne niezbędne w obecnych czasach nośniki informacji, posiadamy i udostępniamy za darmo Internet dzięki IKONCE – program  Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji – 6 zestawów  komputerowych; po 3 na placówkę. Z komputerów w obu placówkach  korzystają nie tylko dzieci i młodzież szkolna, ale także dużo osób starszych.

Rok 2009, to przede wszystkim Program Rozwoju Bibliotek do którego
przystąpiliśmy, jako biblioteka 
partnerska. Program Rozwoju Bibliotek będzie realizowany w latach 2009 – 2013.
 
Program ma przygotować biblioteki i bibliotekarzy do prowadzenia placówek w nowoczesny sposób, organizowania ciekawych i oczekiwanych przez mieszkańców wydarzeń, zdobywania dodatkowych pozabudżetowych funduszy na działalność, promowania swojej placówki i gminy. Biblioteki i samorządy będą miały możliwość nawiązania współpracy z innymi gminami przy realizacji programu. Aktywne i bardzo praktyczne formy szkoleń są dużą wartością programu – 10 wspólnych dni szkoleniowych – z bibliotekami: z Sępólna Krajeńskiego, Dąbrowy Biskupiej, Sośna, Bukowca, Solca Kujawskiego, Osielska i Kęsowa, to przede wszystkim wymiana doświadczeń.

Założeniem Programu Rozwoju Bibliotek jest przede wszystkim:
- impuls do modernizacji bibliotek, poszerzenie ich funkcji, podniesienie kompetencji
bibliotekarzy umożliwiających realizację tych nowych funkcji, wyposażenie bibliotek
w sprzęt komputerowy i wykorzystanie nowych technologii,
- wzmocnienie systemu bibliotecznego,
- podjęcie działań na rzecz modernizacji programów kształcenia i doskonalenia
bibliotekarzy i uzyskanie większego prestiżu zawodu bibliotekarz w Polsce,
- promocja bibliotek i ich działań oraz wskazanie na dużą rolę biblioteki, – jako
centrum informacyjnego, kulturalnego i edukacyjnego w środowisku lokalnym.


Program Rozwoju Bibliotek, to przedsięwzięcie Polsko – Amerykańskiej
Fundacji Wolności, której partnerem jest Fundacja Bila i Melindy Gates oraz
Fundacja Rozwoju
Społeczeństwa Informacyjnego – zamierzają przeznaczyć około 100 mln złotych.
Dodatkowe środki na wsparcie bibliotek Fundacja Rozwoju Społeczeństwa
Informacyjnego będzie pozyskiwać ze źródeł rządowych, samorządowych i
prywatnych oraz funduszy europejskich.

 
Gminna Biblioteka Publiczna oprócz 10 dniowego cyklu szkoleń w roku 2009/2010 otrzymała w prezencie 2 aparaty fotograficzne, które pozwolą dokumentować działalność zarówno biblioteki jak też filii. Cały cykl szkoleniowy trwał od grudnia 2009 r. do czerwca 2010 r. – to nowoczesne formy nauki, aktywizujące wszystkich uczestników. Proces szkolenia bibliotekarzy zakończony będzie przygotowaniem planu działania danej biblioteki z uwzględnieniem potrzeb środowiska. Koszty szkoleń, zakwaterowania i wyżywienia pokrywa Fundacja. Uczestnicy szkoleń otrzymają wsparcie również po zakończeniu, w formie doradztwa, grantów, programu dobrych praktyk oraz szkoleń i innych form wsparcia ze strony organizacji pozarządowych. Sprzętu komputerowego nie otrzymamy, ponieważ już go posiadamy – 8 komputerów, z darmowego Internetu na razie zrezygnowaliśmy – posiadany w chwili obecnej jest szybszy niż proponowany przez Telekomunikację Polską.

 
Tak, więc uczestnictwo w Programie Rozwoju Bibliotek to także szansa dla naszych bibliotek – poprzez szkolenia postaramy się bardziej rozpropagować naszą działalność.


Jesteśmy otwarci na potrzeby nie tylko czytelników poszukujących książek, ale również na tych, którzy są „fanami” Internetu.


W XXI wieku stawia się na społeczeństwo ludzi młodych, dynamicznych, radzących sobie z wyzwaniami współczesności. Jednocześnie wzrasta odsetek ludzi starszych, które ukończyły 60 lat i ich czas aktywności zawodowej się skończył. Nowe technologie informacyjne wkroczyły do wszystkich stref naszego życia i przynajmniej w części powodują wykluczenie seniorów z tej formy pozyskiwania informacji i wiedzy.

GBP również stara się zinformatyzować swoje procesy – do tej pory nasz katalog elektroniczny liczy około 8.500 rekordów. Korzystamy z programu komputerowego SOWA, w którym rejestrujemy wszystkie nowo nabyte książki i uzupełniamy starsze zakupy. Osobno katalogujemy nabytki dla filii w Brzozie. Od 2004 roku wprowadziliśmy około 60 % księgozbioru; intensywniej wprowadzamy od roku 2007 – drugi pracownik w GBP.


Bibliotekarze w kontakcie z czytelnikami wykazują życzliwość i gotowość pomocy w doborze lektury, informacji i sposobu korzystania z nowych mediów.
Biblioteka jest miejscem, w którym przebywa wiele dzieci i młodzieży, dla których od wielu lat prowadzimy ciekawe zajęcia i zagospodarowujemy wolny czas także w ferie i wakacje. Organizujemy wiele lekcji bibliotecznych, zajęć plastycznych, spotkań z bajką, wystawek, konkursów. Niektóre konkursy na stałe wpisały się w kalendarz imprez bibliotecznych – np. konkurs „Pięknie czytam” organizowany wspólnie z biblioteką Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Nowej Wsi Wielkiej od kilku lat. Na początku tylko dla uczniów naszej szkoły, później dołączyli uczniowie ze szkoły w Palczynie a w roku 2010 uczniowie z szkoły z Brzozy – 18 reprezentantów – najlepszych w swoich klasach i szkołach.

Po konkursie każdorazowo któraś ze szkół pokazuje przedstawienie tematycznie nawiązujące do czytanych książek.

 
Podczas roku szkolnego spełniamy niejednokrotnie rolę świetlicy, gdzie młodzi czytelnicy mogą odrabiać lekcje, korzystać z księgozbioru i Internetu. Rodzice mogą być spokojni o swoje dzieci, gdyż przebywają pod opieką bibliotekarza, który zwraca uwagę na to, co młody czytelnik robi i co przegląda w Internecie. W bibliotekach można oglądać także wiele wystaw dotyczących rocznic literackich i historycznych np. wystawa w GBP, która cieszyła się nienotowanym dotychczas powodzeniem „Książki to nie tylko podręczniki”.

Wystawę obejrzało około 300 osób, począwszy od najmłodszych – grupy przedszkolne, po Szkołę Podstawową i uczniów Gimnazjum.
Większość działań kierowanych jest właśnie do dzieci najmłodszych i młodzieży szkolnej. Filia GBP w Brzozie zainicjowała akcję skierowaną do dzieci z Przedszkola „Jarzębinka” organizując cykl spotkań pt „ Cała gmina czyta dzieciom”, w czasie, których czytali bajki o wiośnie między innymi Dyr. Gimnazjum, Strażak, Radca Prawny i Sekretarz Urzędu Gminy.

 

Zauważyliśmy, ze głośne czytanie dzieciom buduje mocną więź emocjonalną, rozwija język, pamięć i wyobraźnię, uczy myślenia, poprawia koncentrację, wzmacnia poczucie wartości, ułatwia naukę oraz kształtuje nawyk czytania i zdobywania wiedzy przez całe życie.


Na przestrzeni kilku lat zaobserwowaliśmy podstawowe cechy biblioteki publicznej:
1. Dostępność dla czytelników w każdym wieku – w ostatnich latach w pracy bibliotek dostrzeżono dwie ważne grupy odbiorców – osoby w wieku 50+ oraz dzieci w wieku 0 – 5 lat.

2. Uniwersalność zbiorów – biblioteki publiczne gromadzą zbiory ze wszystkich dziedzin życia – dla dzieci, młodzieży i dorosłych.

3. Dobrowolność w korzystaniu – to bardzo ważna cecha szczególnie w przypadku grupy odbiorców, jaką są dzieci i młodzież – nie ma przymusu korzystania jak w bibliotekach szkolnych.
4. Bezpłatność usług – podstawowe usługi oferowane przez placówki są bezpłatne.


Zawsze należy pamiętać, że biblioteka publiczna jest instytucją życia publicznego, działa w konkretnym środowisku lokalnym, mocne związanie działalności bibliotek ze środowiskiem lokalnym to także efekt przekształceń ostatnich lat. Powiązanie organizacyjne i finansowe bibliotek z samorządem lokalnym spowodowało większe zwrócenie uwagi na środowisko lokalne. Trzeba mieć świadomość, że zmiany w funkcjonowaniu społeczeństwa zawsze mają wpływ na zmiany w działalności bibliotek – choćby zmiany demograficzne – starzenie się społeczeństwa, zmiany technologiczne – komputery, sieci internetowe, formaty zapisu danych.
Biblioteki współpracują z bardzo różnymi instytucjami:
- przede wszystkie ze szkołami, przedszkolami – współpraca ze szkołami ma potrójny wymiar,

- z dyrektorami szkół, z nauczycielami przedmiotów oraz z bibliotekami szkolnymi,
- drugą grupą są instytucje opiekuńczo – wychowawcze – świetlice terapeutyczne, domy opieki społecznej,

- współpraca z samorządem lokalnym także ma dwa wymiary – z jednej strony biblioteki współpracują z samorządem, jako organizatorami placówek, z drugiej z partnerami podejmowanych działań na rzecz środowiska,
- kolejny ważny partner to Wiejski Dom Kultury,
- stowarzyszenia regionalne Koła Gospodyń Wiejskich, Kluby Seniora.
Ważniejsze działania bibliotek:
- głośne czytanie – ta, przez długi czas niedoceniana i uznana za przestarzałą forma pracy, święci dziś tryumfy,
- prelekcje, dyskusje, spotkania autorskie – szczególnie forma dyskusji tez stała się ostatnio bardzo popularna,

- wystawy, plakaty, ulotki – to wizualna obecność biblioteki w przestrzeni gminnej, wystawy o bardzo różnej tematyce,
- konkursy – organizowane na różnych poziomach,
- imprezy – to bardzo pojemne hasło niezwykle różnorodnych działań bibliotek – mają one zazwyczaj charakter jednorazowy - mikołajki, andrzejki, pikniki, wycieczki, akcje książka na lato organizowane dla dzieci

- nowe media – to starania o obecność biblioteki w sieci – tworzenie katalogów, stron WWW, a także kursy komputerowe, internetowe, głównie dla dorosłych,
- przysposobienie czytelnicze, lekcje biblioteczne, wycieczki do bibliotek – to bardzo popularne, standardowe działania bibliotek, coraz częściej realizowane w formie prezentacji multimedialnych.

Jak widać zarejestrowane zmiany w bibliotekach wskazują, że każda dziedzina ich działalności ulega przeobrażeniom. W najbliższej perspektywie działania bibliotek skierowane powinny być na określenie priorytetów – współpraca w zakresie gromadzenia, opracowania i wymiany zbiorów oraz informacji o nich.


Podsumowując, biblioteka we współczesnym świecie może być miejscem ciekawych działań i spotkań. Będziemy nadal wzbogacać naszą ofertę kulturalno-oświatową dla obecnych i przyszłych pokoleń, bo warto. W latach 2006 – do czerwca 2010 zarejestrowaliśmy 5 639 czytelników, którzy odwiedzili nasze biblioteki 53 157 razy, wypożyczając 99 175 książek i czasopism.

Liczba wypożyczonych książek

Liczba odwiedzin

Ilość czytelników

Jak widać zarejestrowane zmiany w bibliotekach wskazują, że każda dziedzina ich działalności ulega przeobrażeniom. W najbliższej perspektywie działania bibliotek skierowane powinny być na określenie priorytetów – współpraca w zakresie gromadzenia, opracowania i wymiany zbiorów oraz informacji o nich.


Podsumowując, biblioteka we współczesnym świecie może być miejscem ciekawych działań i spotkań. Będziemy nadal wzbogacać naszą ofertę kulturalno-oświatową dla obecnych i przyszłych pokoleń, bo warto. W latach 2006 – do czerwca 2010 zarejestrowaliśmy 5 639 czytelników, którzy odwiedzili nasze biblioteki 53 157 razy, wypożyczając 99 175 książek i czasopism.